سیستم‌های تهویه مطبوع امروزه بخش جدانشدنی از هر خانه و محل کار به شمار می‌روند. با توجه به افزایش نیاز به راهکارهای اقتصادی و مؤثر برای سرمایش و گرمایش، داکت اسپلیت‌ها به عنوان یکی از انتخاب‌های مناسب و مقرون به صرفه برای انواع محیط‌ها شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها قادرند هوای داخل فضا را به طور مؤثر تهویه کرده و دمای محیط را به صورت یکنواخت در تمام بخش‌ها توزیع کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی بیشتر داکت اسپلیت‌ها، اجزای اصلی آن‌ها، تفاوت‌هایشان با کولر گازی، نحوه عملکرد و همچنین مزایا و معایب آن‌ها بپردازیم.
داکت اسپلیت چیست؟
داکت اسپلیت یک سیستم تهویه مطبوع است که قابلیت سرد کردن و گرم کردن فضا را دارد. این سیستم برای استفاده در تابستان جهت خنک‌سازی و در زمستان برای گرمایش مناسب است. این سیستم همچنین به عنوان اسپلیت کانالی شناخته می‌شود. ویژگی بارز داکت اسپلیت این است که قابلیت هر دو نوع سرمایش و گرمایش را دارد و نصب آن معمولاً در سقف کاذب انجام می‌شود، که این ویژگی باعث شده است تا طراحان داخلی به آن علاقه‌مند باشند.
مقالات پیشنهادی :
سیستم داکت اسپلیت شامل چند بخش اصلی است که هر کدام نقش خاص خود را در بهینه‌سازی عملکرد سیستم و توزیع هوای مناسب ایفا می‌کنند:
واحد داخلی (Indoor Unit)
واحد داخلی داکت اسپلیت معمولاً در سقف یا زیر زمین نصب می‌شود. این واحد به گونه‌ای طراحی شده که از دید پنهان باقی بماند. از طریق کانال‌های انعطاف‌پذیر، هوای سرد یا گرم به بخش‌های مختلف خانه منتقل می‌شود. طراحی این واحد به نحوی است که در فضاهای محدود سقفی نیز می‌توان آن را نصب کرد و حتی می‌توان آن را به دو بخش تقسیم کرد تا نصب آن آسان‌تر شود.
واحد خارجی (Outdoor Unit)
واحد خارجی داکت اسپلیت معمولاً در فضای باز و دور از دید عموم نصب می‌شود. وظیفه این واحد تبادل گرما است و به طور مستقیم به واحد داخلی متصل می‌شود تا فرایند سرمایش یا گرمایش به درستی انجام گیرد.
دریچه‌ها و دیفیوزرها (Diffusers)
دیفیوزرها وظیفه هدایت هوای سرد یا گرم به داخل فضا را دارند. این دستگاه‌ها معمولاً در سقف یا دیوارها نصب می‌شوند و هوای مناسب را به اتاق‌ها ارسال می‌کنند.
داکت‌های انعطاف‌پذیر (Flexible Ducts)
داکت‌های انعطاف‌پذیر به انتقال هوای سرد یا گرم از واحد داخلی به سایر بخش‌های خانه کمک می‌کنند. این داکت‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، به راحتی در فضاهای مختلف نصب می‌شوند.
شبکه‌های هوای برگشتی (Return Air Grilles)
این شبکه‌ها همانند فیلتر عمل کرده و گرد و غبار موجود در هوای برگشتی را حذف می‌کنند. معمولاً این شبکه‌ها در نقاطی نصب می‌شوند که هوای سرد یا گرم وارد می‌شود تا هوا از هر نوع آلودگی و گرد و غبار پاک شود.
دمپرهای موتوری (Motorized Dampers)
دمپرهای موتوری وظیفه تنظیم جریان هوا در بخش‌های مختلف خانه را بر عهده دارند. این دمپرها به سیستم داکت اسپلیت این امکان را می‌دهند که به طور منطقه‌ای عمل کند. بدین ترتیب، می‌توان تنظیمات مختلفی برای هر اتاق یا منطقه ایجاد کرد و سیستم را به شکل بهینه‌تری استفاده کرد.
اجزای داکت اسپلیت
داکت اسپلیت چه تفاوتی با کولر گازی دارد؟
زمانی که قصد دارید فضای منزل یا محل کارتان را خنک کنید، یکی از مهم‌ترین انتخاب‌ها انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب است. دو گزینه‌ای که غالباً برای این کار مطرح می‌شود، داکت اسپلیت و کولرگازی دیواری هستند. این دو سیستم تهویه مطبوع در عملکرد مشابه هستند، اما تفاوت‌های قابل توجهی دارند که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.
نحوه نصب
هرچند سیستم‌های داکت اسپلیت و کولرگازی دیواری در اصول مشابه نصب می‌شوند، اما روش‌های نصب آن‌ها کاملاً متفاوت است. نصب داکت اسپلیت به این صورت است که یک شبکه از داکت‌ها در داخل ساختمان کشیده می‌شود، هواکش‌هایی در هر اتاق نصب می‌شود و یک واحد مرکزی خارج از ساختمان قرار می‌گیرد. این فرایند به ویژه در ساختمان‌های قدیمی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و هزینه‌های نصب را افزایش دهد.
از سوی دیگر، نصب کولر گازی بسیار ساده‌تر است، زیرا تنها به لوله‌کشی نیاز دارد و نیازی به کشیدن داکت نیست. البته در برخی موارد ممکن است دیوار نیاز به سوراخ کردن داشته باشد، اما این کار در مقایسه با نصب داکت اسپلیت راحت‌تر است. به طور کلی، نصب داکت اسپلیت هزینه بیشتری دارد، به ویژه در پروژه‌های کوچک. با این حال، در پروژه‌های بزرگتر، این هزینه‌ها به نفع داکت اسپلیت تغییر میکند، زیرا نصب چند اسپلیت در هر اتاق ممکن است هزینه بیشتری در پی داشته باشد.
هزینه‌های عملیاتی و کارایی
سیستم‌های داکت اسپلیت معمولاً قیمت اولیه بالاتری دارند، اما برای فضاهای بزرگ عملکرد بهتری دارند. این سیستم‌ها برای خنک کردن فضاهای وسیع بسیار کارآمد هستند. در مقابل، اگر زمان زیادی را در یک اتاق خاص می‌گذرانید، استفاده از اسپلیت که تنها همان بخش را خنک میکند، از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است.
نگهداری و تمیزکاری
برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم تهویه مطبوع و افزایش عمر مفید آن، باید به صورت منظم نگهداری شود. عدم توجه به نگهداری صحیح سیستم می‌تواند منجر به افزایش مصرف برق و حتی مشکلات بهداشتی برای ساکنین خانه شود. سیستم‌های داکت اسپلیت به طور معمول باید سالی یک‌بار توسط یک متخصص بررسی شوند. در صورتی که صدای غیرعادی یا مشکلات دیگر را متوجه شدید، بهتر است به سرعت از یک تکنسین کمک بگیرید. فیلترهای سیستم نیز باید حداقل دو بار در سال تعویض شوند. همچنین، سیستم‌های اسپلیت نیاز به بررسی دوره‌ای دارند. در حالی که برخی از افراد خود اقدام به تمیز کردن اسپلیت می‌کنند، اما برای نگهداری صحیح آن بهتر است از کمک یک تکنسین بهره بگیرید.
زیبایی و طراحی
از نظر ظاهری، داکت اسپلیت‌ها در داخل خانه تقریباً دیده نمی‌شوند، چرا که فقط هواکش‌ها و کنترلرهای دیواری قابل مشاهده هستند. این طراحی باعث می‌شود که سیستم‌های داکت اسپلیت به نوعی از نظر زیبایی کمتر مزاحمت ایجاد کنند. در مقابل، اسپلیت‌ها دارای واحدهایی هستند که روی دیوار نصب می‌شوند و ممکن است کمی در دکوراسیون خانه مزاحمت ایجاد کنند. البته این موضوع بستگی به سلیقه شخصی افراد دارد؛ برخی افراد ممکن است مشکلی با وجود واحدهای دیواری نداشته باشند، در حالی که برای دیگران این واحدها ممکن است آزاردهنده باشند.
تفاوت کولر گازی و داکت اسپلیت
داکت اسپلیت یک سیستم تهویه مطبوع است که از دو بخش اصلی، یونیت داخلی و یونیت خارجی، تشکیل شده است. این دو بخش از طریق لوله‌های مسی به هم متصل هستند و گاز مبرد (فریون) از داخل این لوله‌ها جریان می‌یابد. در فصل تابستان، وقتی دمای داخل خانه افزایش می‌یابد، سیستم داکت اسپلیت به این صورت عمل میکند:
- جذب گرما: یونیت داخلی با کمک فن خود، هوای داخل خانه را به سمت کویل‌های سردی که پر از گاز مبرد هستند، می‌کشد.
- انتقال گرما: گاز مبرد داخل کویل‌ها گرمای موجود در هوا را جذب کرده و به حالت گاز داغ تبدیل می‌شود.
- انتقال به یونیت خارجی: گاز داغ به یونیت خارجی منتقل می‌شود.
- تصفیه و خنک‌سازی: در یونیت خارجی، گاز داغ توسط کمپرسور فشرده شده و سپس از طریق کویل‌های کندانسور، گرمای اضافی به محیط بیرون منتقل می‌شود.
- بازگشت گاز سرد: گاز مبرد خنک‌شده دوباره به یونیت داخلی برمی‌گردد و این چرخه تا زمانی که دمای داخل خانه به حد مطلوب برسد، ادامه می‌یابد.
در فصل زمستان، سیستم داکت اسپلیت می‌تواند به دو روش عمل کند:
- کویل آب گرم: در این روش، آب گرم از دیگ یا پکیج به کویل‌های پشت یونیت داخلی می‌رود و هوای عبوری از روی این کویل‌ها گرم شده و وارد فضای داخلی خانه می‌شود.
- عملکرد معکوس (هیت‌پمپ): در این روش، جهت جریان گاز مبرد تغییر میکند. به این ترتیب که گاز داغ از یونیت خارجی به یونیت داخلی منتقل می‌شود و هوای داخل خانه را گرم میکند.
مزایا و معایب داکت اسپلیت
سیستم‌های داکت اسپلیت، مثل هر سیستم سرمایشی و گرمایشی دیگری، ویژگی‌های مثبت و منفی خاص خود را دارند. در اینجا می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به مزایا و معایب این سیستم‌ها داشته باشیم و ببینیم در چه شرایطی می‌توانند بهترین انتخاب باشند و در کجا ممکن است مشکلاتی به وجود آورند.
مزایای داکت اسپلیت
- مصرف برق پایین نسبت به کولرهای گازی معمولی
- عملکرد بی‌صدا دستگاه
- کنترل دمای دقیق با ترموستات دیجیتال
- امکان تنظیم دمای هر اتاق جداگانه با دمپرهای موتوری
- طراحی مخفی و نصب توکار در سقف کاذب
- افزایش ارزش ملک به دلیل استفاده از یک سیستم تهویه مدرن
- تأمین هوای تازه و بهبود کیفیت هوای داخلی
- طول عمر بالا و دوام بیشتر دستگاه
- هزینه نصب و نگهداری کمتر نسبت به بعضی از سیستم‌های تهویه
- قابلیت استفاده در فصول مختلف سال
معایب داکت اسپلیت
- هزینه نصب اولیه بالا به‌دلیل نیاز به کانال‌کشی
- نیاز به فضای کافی در سقف برای نصب یونیت داخلی
- سر و صدای احتمالی در صورت نصب غیراصولی
- نیاز به سرویس منظم برای حفظ عملکرد بهینه دستگاه
- محدودیت در نصب، در ساختمان‌های با سقف‌های کوتاه یا بدون سقف کاذب
- هزینه بالای تعمیرات در صورت بروز مشکل در قطعات اصلی
- عدم کارایی مناسب در ساختمان‌های با طراحی نامناسب برای کانال‌کشی
- نیاز به متخصصین مجرب برای نصب و سرویس‌دهی
جمع‌بندی
هملنطور که دیدید، داکت اسپلیت‌ها به‌عنوان یک انتخاب به‌صرفه و کارآمد برای تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی و تجاری شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها به دلیل طراحی مخفی‌شده‌شان، فضای کمی را اشغال می‌کنند و به‌طور یکنواخت دما را در فضا توزیع می‌کنند. علی‌رغم اینکه هزینه نصب اولیه ممکن است کمی بیشتر از سایر سیستم‌ها باشد، مزایای بسیاری مانند کم‌صدا بودن، مصرف انرژی پایین‌تر و عملکرد بهینه، موجب شده تا این سیستم‌ها در بسیاری از فضاها ترجیح داده شوند.
